Mijn blog over mantelzorg, van een paar weken geleden, las ik voor aan mijn moeder. Dat leverde een mooi gesprek op over het ontvangen van (mantel)zorg.
Tussen zorg krijgen en zorg nodig hebben is een verschil. Je kunt als geliefden of vrienden voor elkaar zorgen zonder dat dit nodig is. Zorg is dan een liefdevolle handeling waarbij meestal een redelijk evenwicht bestaat tussen zorg geven en zorg krijgen. Binnen een gelijkwaardige relatie wisselen deze twee elkaar af.
Mijn moeder is al heel lang moeder en oma en gewend om voor anderen te zorgen. Nu is zij degene die af en toe zorg krijgt. En ze heeft het vooruitzicht dat ze waarschijnlijk steeds vaker zorg nodig zal hebben. Als je zorg nodig hebt, dan verschuift het evenwicht. Bij mijn moeder levert dat een gevoel van verlies op. Ze zei: ‘De rollen draaien om’.
Zorg ‘nodig’ hebben is totaal iets anders dan een geliefde toe te staan om voor je te zorgen. Als ik kijk op een heel leven, dan bestaat er evenwicht in het krijgen van zorg en het geven daarvan. Mijn moeder is een hele onafhankelijke vrouw, altijd al geweest. Ze vroeg zich af: ‘Als ik zorg nodig heb, word ik dan afhankelijk?’
Mogelijk ervaart ze het verlies vooral vooraf. Of ze ervaart straks het ontvangen van zorg niet als verlies. De waarde van de totale zorg in haar leven, de ‘zorg-winst-en-verlies-rekening’ zullen we per fase en moment moeten bepalen. Het is HAAR rekening en zij is degene die de rekening beheert.
Als blijkt dat mijn zorg voor haar een belasting is dan zullen we de zorg anders moeten inrichten. Onafhankelijkheid betekent: zelf de regie houden. Hoe dat straks in de praktijk zal gaan, zullen we moeten ervaren. Feit is dat we er nu al over praten en dat betekent dat we goed voorbereid zijn.
Onze gesprekken zijn als emotionele en inhoudelijke wandbeugels. We weten dat ze handig zijn, we weten nog niet waar we ze zullen plaatsen maar ze liggen wel al op de plank klaar, inclusief de schroeven om ze te monteren.
29 mei 2018, Rotterdam
Milja Kruijt