Als je een been breekt is dat pijnlijk en het beperkt je ook. Mensen vertellen vaak gemakkelijk hoe het kwam en wat zij (nog) wel of niet kunnen. Met psychische kwetsbaarheid of klachten is dat anders. Toch horen die net zo bij het leven als een gebroken been. Lichaam en geest zijn bovendien één. Ze hebben alles met elkaar te maken. Hoe dit precies werkt verschilt van persoon tot persoon. Maar duidelijk is dat ons stress-respons systeem een grote biologische fabriek is dat door onveilige hechting, ingrijpende gebeurtenissen, andere stressvolle omgevingsfactoren en negatieve gedachten extra hard aan het werk gaat. Vaak met psychische en lichamelijke klachten tot gevolg. We hebben bovendien te maken met een stress-respons systeem dat onvoldoende voor alle uitdagingen van onze tijd is toegerust.[1] De samenleving doet in toenemende mate een beroep op onze mentale veerkracht en dat gaat niet altijd goed.
Cijfers
Dit is terug te zien in de volgende cijfers: 44% van de mensen heeft ooit in het leven last van psychische klachten, 95% van de mensen heeft zelf of in zijn naaste kring te maken met iemand met psychische klachten. Per jaar heeft gemiddeld bijna een kwart van de mensen last van psychische klachten. Voor slechts zeven procent van hen is er psychische hulp beschikbaar.
Iedereen is kwetsbaar
Sinds 2017 vragen wij aandacht voor onderwerpen rondom geestelijke gezondheid en mentale veerkracht. Zorgen met en voor elkaar betekent ook ruimte bieden voor – en aandacht geven aan – vragen over geestelijk welzijn. Iedereen wordt in het leven op de proef gesteld en een groot aantal factoren maakt dat we deze in meer of mindere mate het hoofd kunnen bieden. Psychische kwetsbaarheid is een continuüm, dat wil zeggen dat iedereen periodes van psychische kwetsbaarheid kan meemaken. Ons stress-respons systeem en de mate waarin wij steun van onze omgeving krijgen, en/of tijdig de juiste hulp weten te vinden, maakt dat we al dan niet ‘door het ijs zakken’.
Mentaal veerkrachtig
We zijn een nieuwe, grote zoektocht gestart hoe je kunt bijdragen aan een mentaal veerkrachtige of een geestelijk gezonde(re) wijk. Op verschillende manieren zijn we hierover met mensen in gesprek geraakt. We werken steeds meer aan inclusiviteit in de wijk. Ergens bij horen – of tenminste niet uitgesloten worden – is voor ieders geestelijk welzijn belangrijk. Niet alles is ‘oplosbaar’, maar omgevingsfactoren kunnen ook bijdragen aan het verminderen van ongezonde stress en psychisch leed. Iemand zei het tijdens een ontmoeting eens zo: “Hoe gek mag je eigenlijk zijn? Als iedereen een beetje meer zichzelf kan zijn, dan kunnen meer mensen mee blijven doen”. Die persoon heeft gelijk. Meer tolerantie is goed voor iedereen.
Vormen van een inclusieve wijk
Op verschillende manieren zoeken we naar vormen van een inclusieve wijk. Zo zorgt Milja voor maandelijks ‘Natafelen’, goede gesprekken over geestelijke uitdagingen. Een andere vorm is de community van Geestverwanten. Maandelijks komen er mensen bij elkaar die samen koken en eten. Het doel is steeds een gezonde maaltijd op tafel te zetten voor een schappelijke prijs. Tijdens het koken, de maaltijd of de afwas is er altijd ruimte voor een persoonlijk verhaal of het uitwisselen van advies. ‘Onze’ wijkpsychiater Caroline, wijkpsycholoog Roxane, bewoners met hun ervaringen en trainer Addy delen hun kennis en ervaringen en daar worden we in de community of het netwerk allemaal wijzer van.
Open netwerken
Het netwerk van bewoners, plekken en sleutelpersonen is ook aangesloten op een netwerk van professionals. Wij pleiten voor open systemen en een vrije uitwisseling van kennis en kunde, maar ook voor meer samenwerking om als wijk meer veerkracht te ontwikkelen en voor preventie. We brengen daarom professionals van verschillende organisaties bij elkaar samen. We organiseerden onlangs een wijksafari in Middelland langs de Spoortuin, Werkgroep Jongeren Middelland en het Wijkpaleis. Door het bundelen van alle krachten en bronnen (dus ook de in de wijk werkzame professionals) zullen we beter in staat zijn om de mentale veerkracht in de wijk te versterken en meer psychisch welzijn te bereiken.
Vragen van het leven
Hoe tof zou het zijn om volgend jaar een ‘Festival voor mentale veerkracht of geestelijke gezondheid’ te organiseren (ideeën voor andere titels zijn welkom!). Een stap verder dan de samenscholing die we vorig jaar organiseerden. Als er mensen zijn die mee willen denken en doen, dan kunnen we dit zeker van de grond krijgen. Ik ben er in ieder geval trots op dat we een steeds groter en opener netwerk hebben waarin we omzien naar elkaar en waarbinnen steeds meer ruimte is voor alle vragen van het leven. Ik ben onder de indruk van de vele prachtige mensen die ik steeds weer ontmoet en blij met de vele mooie ontmoetingen. Dat draagt zeker bij aan mijn geestelijk welzijn. Dat gun ik mijzelf en ieder ander.
Meedoen?
Nieuwe mensen zijn altijd welkom, mensen die iets willen doen of organiseren, of gewoon een luisterend oor bieden en eigen ervaring inzetten voor het geestelijk welzijn van de wijk. Heb je ideeën of wil je gewoon eens aanhaken? Stuur mij dan een mailtje.
juli 2018, Alexander Hogendoorn